احداث بلوار ساحلی خلیج فارس ،گرفتن زندگی از مردم
سه ماه پیش که عملیات احداث بلوار ساحلی خلیج فارس در محله چابهار جزیره قشم از سوی سازمان منطقه آزاد قشم آغاز شد، برای مردم این منطقه سیلی بود که آشیان پرندگان را با خود برد. آنها به این اقدام اعتراض کردند، چرا که دریا زندگی آنهاست و این عملیات زندگی را از آنها می گرفت.
به گزارش بنانیوز (BanaNews.ir) به نقل از مهر، دسته دسته زنان قشمی در کرانه ساحل "محله چابهار" که حریمش به تصرف اسلکله سازان منطقه آزاد قشم درآمده با چادرهای گلدار، انگار گم شده ای را یافته باشند شتابان به سمت جمع خبرنگارانی می آیند که از سوی معاونت دریایی محیط زیست به قشم سفر کرده اند. مردانشان هم چون صخره هایی که سر به موجهای سهمگین کوفته باشند همراهی شان می کنند.
نگرانی از تخریب ساحل، نشاط ساحل نشینی را از آنان گرفته، رخسارشان بر افروخته اما زبانشان نرم و مهربان است، چونان صدفی که از مرورارید اندود است، سخن می گویند. رئیس شورای شهر و شهردار قشم هم در حلقه ساحلی مردم حضور دارند.
روی دیوار ساختمانی که کمتر از ۲۰ متر با ساحل دریا فاصله دارد پارچه نوشته ای خودنمایی می کند که بر روی آن این عبارت خطاب به رئیس منطقه آزاد قشم نوشته شده است:" لطفا اجازه ندهید با نابود کردن ساحل زیبای ما نسبت به قانون اساسی کشورمان بی اعتنایی و دهن کجی صورت گیرد، محل تخم گذاری، رشد و پرورش آبزیان معدوم گردد، سفره دریا و محل تامین صید صیادان را نابود کنند [و] ما را از نعمت زیبای جزر و مد محروم سازند."
احداث بلواری ساحلی با نام خلیج‌فارس ۱۵ هکتار زمین را خشک می کند و ۱۳۰ هزار متر مکعب خاکریزی جهت احداث پروژه و اسکله‌ها و سایت‌های پشتیبانی بندر بهمن و بندر صیادی در محله چابهار جزیره قشم آغاز شده بود.
این عملیات با اعتراض مردم محلی و دوستداران محیط زیست مواجه شد و به دلیل عدم ارائه و تایید گزارش ارزیابی زیست محیطی این پروژه، احداث آن بر اساس مصوبه شورای تامین شهرستان قشم متوقف شده است.
پروژه بلوار ساحلی خلیج فارس سه ماه پیش آغاز شد و در دی ماه سال جاری کلنگ خورد و بر اساس آن قرار است راه ارتباطی بین بندر بهمن و بندر شهید ذاکری در جزیره قشم و همچنین بندر بهمن به بلوار ساحلی خلیج‌فارس فراهم شود.
این بلوار طولی حدود ۱۵۰۰ متر دارد و مساحت محدوده استحصال شده آن از دریا حدود ۱۵ هکتار است، حجم مصالح سنگی جهت احداث موج شکن بلوار ساحلی حدود ۱۳۰ هزار متر مکعب و مبلغ قرارداد در فاز یک که قرار بود ۴ ماهه به اتمام برسد ۱۰ میلیارد ریال پیش‌بینی شده است.
چیزی از رسیدن ما به عنوان گروه خبری به همراه معاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست به ساحل محله چابهار در جزیره قشم نگذشته که اهالی محل دسته دسته چون پرندگانی که آشیانشان را آب برده باشد، سر می رسند. با ورود ما به محله چابهار جزیره قشم صدای صلوات مردم در ترنم آرام دریا می پیچد و با نسیم به صورت مان می خورد.
ساحل نشینان به اشغال زندگی شان گله دارند. زن جوانی با صدای بلند می گوید: "دریا زندگی ماست. این ساخت و ساز زندگی را از ما می گیرد. ما بزرگ شده دریاییم. محل درآمد و معیشت و محل تفریح ما دریاست. دریا همه چیز ماست! ما بیمارستان نداریم که برای درمان به آنجا برویم، کتابخانه در اینجا نیست که کسی مطالعه بکند، حالا می خواهند اتوبان در ساحل زندگی ما بسازند!"
سه ماه پیش اما در کنار بندرگاه و رو در روی محله چابهار در جزیره قشم که مردمش آن را صحرای سینا هم می نامند که نشان می دهد محله ای با سابقه طولانی است، طرح کشیدن اتوبان در حاشیه ساحل آغاز شده است. طرحی که برای اجرا باید بخشی از ساحل دریا را خشک و مسیر ۱۵ متری را به جاده خاکی ساحل اضافه کند.
امید ماهیگیر که شغلش از صفت فامیلی اش پیداست، آرام آرام خودش را به محل گفتگوی جمعی ما در ساحل می رساند و به صراحت می گوید: "این طرحی برای خشک کردن دریا و سپس ساخت و ساز هتل و مجتمع های تجاری و تفریحی برای آدمهای پولدار است در حالی که ما به عنوان کسانی که اجدامان اینجا زندگی کرده اند هیچ سهمی از این سرمایه گذاری نداریم جز نابودی زندگی..."
فقط سکوت می کنم و به حرفهای فرحنار ارقامی می اندیشم که در همهمه جمعی به من می گوید:" دو بار برای گفتگو با آقای رضا موسوی رئیس سازمان منطقه آزاد برای جلوگیری از این اقدام ضد محیط زیستی به دفترش مراجعه کرده ام اما او به من می گوید تو که سواد نداری حق ندارای از فعالیتهای ما انتقاد کنی؟"
او زنی از زنان محله چابهار جزیره قشم است که چادرهاشان را سفت به سر گرفته و از عزم جدی برای متوقف شدن جاده در ساحل دریا با ما سخن می گویند. می گوید:" ما را به صراحت تهدید می کنند که در مقابل این اقدام غیر قانونی که مجوز از محیط زیست هم ندارد شکایت نکنیم. اما ما لازم باشد زیر تیغ ماشینهای راهسازی له خواهیم شد."
معاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست نیز در میان جمع است. او هم به صراحت با ساخت و ساز در این ساحل مخالفت می کند، معتقد است این جاده سازی منجر به بروز فاجعه ای زیست محیطی و تنش های اجتماعی در منطقه می شود و باید هر چه سریعتر متوقف شود.
دکتر سید محمد باقر نبوی، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: منطقه‌ای که قرار است بلوار ساحلی خلیج فارس در آن احداث شود جزو مناطق حساس و دارای اکوسیستم‌های منحصر به فرد مانند آب سنگهای مرجانی و بسترهای گلی، جلبک‌زارهای جزر و مدی و زیر جزر و مدی و بسترهای ماسه‌ای برای زاد و ولد آبزیان است و این منطقه جزو مناطق حساس از نظر سازمان حفاظت محیط زیست است.
موج شکن ساحل آغاز پروژه ای است که به عقیده مردم محلی برای اتوبان کشیدن در دریا است. دریایی که حیات مردم را تامین می کند و تغییر بستر ساحلی آن می تواند در رفتار جزر و مدی دریا اختلال ایجاد کرده و عواقب مصیبت باری به دنبال داشته باشد.
رئیس شورای شهرستان قشم که در میان مردم دیده می شود، می گوید: "حریم دو کیلومتری دریا در حال تصرف است. سند دریا به نام کسی نیست. اگر هم باشد به نام مردمی است که در حاشیه آن زندگی می کنند. قانون هم اجازه چنین تصرفی را به هیچ دستگاهی نمی دهد و این رفتاری فراقانونی است."
پورمولایی در حلقه ای از همهمه و صلوات بلند مردم همچنان ادامه می دهد: "این منطقه محلی برای حیات انواع آبزیان است. گونه ای در این منطقه وجود دارد که بومی است و در هیچ جای جهان ثبت نشده است ولی افسوس که بی هیچ توجهی به این نعمت و این حقوق مردمی ساخت و ساز ادامه دارد و منطقه آزاد گوشش به هیچ حرفی بدهکار نیست."
به گفته پورمولایی "با این ساخت و ساز و جاده سازی عریض و طویل ساحل دریا از مردم گرفته می شود و کار صیادان نیز با مشکلات متعدد مواجه می شود آن وقت چه کسی می خواهد پاسخ گوی مردمی باشد که برای معیشت گریزی ندارند؟"
وی به عنوان رئیس شورای شهرستان قشم مدعی است، هیچ اطلاعی از این ساخت و ساز نداشته و تنها از طریق مردم مطلع شده که در ساحل در حال افزایش عرض جاده برای اتوبان سازی هستند. با این حال این طرح هیچ تطابقی با طرح جامع مدیریت جزیره قشم ندارد و طبق اطلاعاتی که وجود دارد قرار بوده این جاده ۱۳ متر عرض داشته باشد اما هم اکنون بش از ۸۰ متر را اشغال کرده است.
وی معتقد است: تمامی مردم جزیره مخالف ساخت این جاده اند. الگوی ما نباید کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باشد. چرا که وضعیت آنها کاملا با ما متفاوت است اما گروهی منافعی دارند که تلاش دارند با اینچنین ساخت و سازی به آن دست یابند.
پور مولایی می گوید: استاندار استان هرمزگان و حتی فرماندار قشم هم مخالف این پروژه هستند ولی آقای موسوی رئیس منطقه آزاد قشم به تنهایی مسئولیت ساخت این جاده را به عهده گرفته، اما مردم نمی گذارند چنین فاجعه ای به وقوع بپیوندد.
حرفهای رئیس شورای شهرستان قشم در همهمه اعتراضی مردم گم می شود. به سمت جمعیتی می روم که خبرنگاران را به پرسشهای جدی گرفته اند. پرسشهایی که پاسخشان تنها در عملکرد مسئولان منطقه آزاد نهفته است. پرسشهایی که پاسخشان سکوت ماست و حسرت دریایی که دیوانه وار خود را به سنگهای دست چین اسکله مجاور محله چابهار می کوبد.
زنان و دختران محله بیش از مردان مدعی اند اجازه ساخت این جاده را نمی دهند. یکی از آنان به نجوا می گوید:" وقتی غصه داریم چشمهایمان را می بندیم و به صدای دریا گوش می دهیم ولی این روزها با صدای غرش ماشینها غصه مان می گیرد. آنها می خواهند زندگی را از ما بگیرند." و سکوت می کنیم.
دختر دیگری پا را جلوتر می گذارد و نزدیکترم می گوید:" اگر این کارها برای مردم است چرا بیمارستان نداریم و زنان بار دار برای وضع حمل باید چند ساعت مسافت را طی کنند و به شهر بندرعباس بروند. در طول همین چند ماه سه زن بر اثر وضع حمل جان خود را از دست داده اند."
می گوید:" ساخت و ساز در این منطقه به این خاطر برای آنها اهمیت دارد که صخره ها اینجا ریزش نمی کنند و زیر پای ساخت و سازها را خالی نمی کند. در منطقه ای دیگر در جزیره قشم مجتمع های تجاری که پر از جنسهای بنجل چینی است ساخته شد که به دلیل ریزش زمین خسارات فراوانی به بار آورد. آنها می خواهند زندگی ما را فضای برای تجارت سرمایه دارهای غیر قشمی بدل کنند."
می گوید: "ما بزرگ شده دریا هستیم. چشممان به بال پرنده ها و خیزش آرام لاکپشتها عادت دارد. دریا تفریحگاه ماست. دریا مادر همه آنهایی است که در کنارش زندگی می کند. مادر مان را از ما نگیرید!"
او با حسرت می گوید: "چرا زیستگاه ماهی ها، لاکپشتها و پرنده ها را خراب می کنند. چرا سنگهای چندین تنی به ساحل می ریزند و چشم انداز ما را که روزی پهنه وسیع دریا بود به سدی سنگی بدل می کنند. آیا آنها دل سنگ دارند؟"
تنها سکوت می کنم و گاهی یادداشتی از حرفهاشان بر می دارم. انگار دهانشان گلوگاه پرندگان دریایی است که هر چه می گویند شعر ناب است تا کلامی که از واژه های ساده استمرار پر باشد.
"باید بچه دریا باشی تا بدانی چه می گوئیم." یکی از میان جمع می گوید و چشم در چشمم سر تکان می دهد! ناگاه شعری از محمد علی بهمنی غزلسرای معروف ایران که زاده هرمزگان است در ذهنم نقش می بندد:" دریا شده است خواهر و من هم برادرش/ شاعر تر از همیشه نشستم برابرش/ دریا منم همو که به تعداد موج هات/ با هر غروب خورده بر این صخره ها سرش/ دریا سکوت کرده و من حرف می زنم/ گویا هنوز راه نبردم به باورش..."
نظرات