شهریار تبریز / مهراب محرابی‌نیا: سال ۲۰۲۰ سال بسیار حیاتی و مهم برای شهرها و جوامع بود. پاندمی کرونا هسته زندگی شهری را تحت تاثیر قرار داده و حکومت‌های محلی نیاز داشتند که عکس‌العمل سریعی برای حفاظت از زندگی افراد نشان داده و هم زمان در جستجوی بهترین رویکردها برای مدیریت آثار طولانی مدت کووید ۱۹ باشند.
در میان این دو چالش یک موضوع بیشتر به چشم می‌آید و آن هم اهمیت ایجاد شهرها با محوریت مردم، توجه به ارتباط قوی بین مردم و شهرها و تشریح آنچه که شهرها باید در مورد اکثر مردم اهمیت بدهند می‌باشد. از این رو، با در نظر گرفتن تحولات محیط شهرها در سال‌های گذشته و به ویژه پس از شیوع پاندمی کرونا می‌توان تا حدودی پیش بینی کرد که در دهه پیش رو چه تغییراتی زندگی شهری بشر را متاثر خواهند ساخت و جریان طراحی شهر به چه سمتی خواهد رفت.
در راستای کمک به شهرها برای پیشبرد تغییرات، مصاحبه ای با محققان، سیاست‌گذاران، متخصصین و رهبران شهری انجام گرفته و ایده‌ها و تفکرات آنها کمک شایانی در شناسایی ۱۲ رویه که شهرها با بکارگیری فن‌آوری و داده‌ها می‌توانند در مسیر هوشمندتر شدن، پایداربودن و تاب‌آوری حرکت کنند داشته‌اند.
این ۱۲ رویه به طور مساوی و مطلوب همه شهرها نیستند و قابلیت اجرایی در همه شهرها را ندارند. آنها اکثر حوزه‌های شهری را پوشش داده و به موضوعات مهم نوظهور از زمان شیوع پاندمی کرونا اشاره می‌کنند. با این وجود، همه این رویه‌ها دستورالعملی برای همه شهرها نیستد ولی می‌توانند راهنمای حرکتی شهرها در حل موضوعات شهری جدید به حساب آیند.
۱۲ رویه شناسایی‌شده عبارتند از :
برنامه‌ریزی سبز فضاهای عمومی : شهرها با خیابان‌های سبز، کریدورهای جدید و فضاهای عمومی به عنوان مراکز زندگی اجتماعی برای ساکنان خود برنامه‌ریزی و طراحی می‌شوند.
جوامع سلامت هوشمند: شهرها اکوسیستم مراقبت‌های بهداشتی را رواج می‌دهند که تمرکز آنها نه تنها بر روی شناسایی و درمان بیماری‌ها است بلکه در حمایت از سلامتی و تندرستی از طریق مداخله و پیشگیری قبل از وقوع با استفاده از فناوری‌های دیجیتالی است.
شهر ۱۵دقیقه ای: شهرها روز به روز وسیع‌تر شده و دیری نخواهد پایید که از شهر به کلان‌شهر و بعد جهان‌شهر تبدیل خواهند شد. این بدین معنی است که افراد برای رفتن به خرید و دریافت خدمات درمانی و همچنین بهره‌مندی از سایر خدمات شهری باید کیلومترها در شهر در بین ازدحام ماشین‌ها و آلودگی هوا جا بجا شوند. برای حل این مشکل طرح "شهر ۱۵ دقیقه‌ای" توسعه یافته تا شهرها همزمان با خروج از دوران کرونا تغییراتی انجام دهند تا به مکان‌هایی ایمن‌تر، پاک‌ترو عادلانه‌تر تبدیل شوند. بر این اساس، شهرهای چند میلیون نفری باید شرایطی را فراهم آورند که همه شهروندان با استفاده از دوچرخه و یا به صورت پیاده در عرض ۱۵ دقیقه نیازهای خود را مرتفع کنند. یک شهر ۱۵ دقیقه‌ای در حقیقت یک مفهوم شهری است که تسهیلات و اکثر خدمات در عرض ۱۵ دقیقه با استفاده از دوچرخه‌سواری و یا به صورت پیاده در دسترس شهروندان قرار گرفته می شوند که منجر به ایجاد رویکرد همسایگی جدید می‌شود.
جابجایی هوشمند و پایدار: شهرها به سمت ارائه جابجایی و تحرک هوشمند، خودران و چند وجهی با فضاهای پیاده روی و دوچرخه‌سواری که در آن حمل و نقل به طور معمول به عنوان یک خدمت فراهم می شود حرکت می‌کنند.
خدمات فراگیر و برنامه‌ریزی: شهرها تکامل می‌یابند تا خدمات و رویکردهای فراگیرو جامع ارائه کنند که از این طریق با ایجاد زیرساخت‌های لازم و تامین مسکن، حقوق برابر و مشارکت و همچنین شغل و فرصت‌ها با نا برابری‌ها مقابله کنند.
اکوسیستم نوآوری دیجیتالی: شهرها استعداد را جذب کرده، خلاقیت را توانمند و تفکر خلاق را تشویق و آنها را از طریق رویکرد مدل نوآوری و ترکیب عناصر فیزیکی و دیجیتالی توسعه می‌دهند.
اقتصاد گردشی و تولید محلی: شهرها مدل‌های دورانی را بر پایه گردش منابع و اصول به اشتراک گذاری، استفاده مجدد و بازسازی با تاکید بر محدود کردن پسماند شهری و تولید محلی مانند کشاورزی شهری اتخاذ می‌کنند.
ساختمان‌ها و زیرساخت‌های هوشمند و پایدار: شهرها درصدد برخورداری از ساختمان‌های باز آفرینی شده هستند. آنها از داده‌ها استفاده می‌کنند تا مصرف انرژی و استفاده از مدیریت منابع در ساختمان‌ها و تاسیسات از قبیل پسماند، آب و انرژی را بهینه سازند.
مشارکت جمعی: شهرها رشد پیدا می‌کنند تا انسان محور بوده و توسط شهرواندان برای خود آنها طراحی شوند و مشارکت جمعی و گروهی را با اکوسیستم در یک فرآیند مشارکتی ترویج داده و از سیاستهای دولتها پیروی کنند.
عملیات شهری از طریق هوش مصنوعی: شهرها فرآیندها و عملیات خودکار را که توسط یک پلتفرم شهری سازماندهی می‌شوند اتخاذ می‌کنند و از رویکردهای برنامه‌ریزی داده‌محور تبعیت می‌کنند.
امنیت سایبری و آگاهی از حریم خصوصی: شهرها تلاش می‌کنند تا آگاهی از اهمیت محرمانه‌بودن داده‌ها را و آمادگی برای تاثیر حملات سایبری افزایش دهند چرا که داده‌ها به عنوان یک کالای مهم شهری به حساب می‌آیند.
نظارت و سیاست‌گذاری پیش گویانه از طریق هوش مصنوعی: شهرها از هوش مصنوع بهره می‌برند تا امنیت و ایمنی را برای شهروندان خود تضمین کرده و از حریم خصوصی و حقوق بنیادین بشری محافظت کنند.
نظرات