آثار صنعتی‌سازی ساختمان در سرعت ساخت، کیفیت و قیمت
برای حل مشکل کمبود مسکن، راه حل‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود راه حل‌هایی که مبتنی بر نگاه سنتی به مقوله مسکن است و هیچ تجدید نظر جدی در نحوه طراحی و اجرای آن حاصل نشده است، بدیهی است این طرز تفکر پاسخگوی حل مشکلات این عرصه نخواهد بود.
یکی از مسائل مهمی که نقش اساسی در زندگی مردم کشور ما دارد، موضوع مسکن و کمبود آن در مقایسه با انتظارات و نیازهای مردم است. همچنین می‌توان اظهار کرد که نیاز امروز کشور ما، نه فقط مسکن که مسکن ایمن، ارزان، با عمر مفید زیاد است که البته زمان ساخت آن هم به درازی زمانی که اکنون مرسوم شده، نباشد. امروزه با استفاده از دستاوردهای فنی در بخش ساختمان نیل به چنین هدفی میسر و امکان‌پذیر است. این امکان به رغم در دسترس بودن فناوری آن به علت آماده نبودن بستر آن مغفول مانده و جامعه مهندسی ما شناخت کامل و جامعی از آن ندارد، به همین علت هنوز این باور در جامعه حرفه‌ای ما به وجود نیامده است که می‌توان ساختمان را به همه مزایای فوق با بهایی ارزان‌تر طراحی و اجرا کرد.
برای حل مشکل کمبود مسکن، راه حل‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود راه حل‌هایی که مبتنی بر نگاه سنتی به مقوله مسکن است و هیچ تجدید نظر جدی در نحوه طراحی و اجرای آن حاصل نشده است. بدیهی است این طرز تفکر پاسخگوی حل مشکلات این عرصه نخواهد بود. از این رو مهمترین مساله‌ای که باید در خصوص رفع مشکل مسکن به آن پرداخت، مساله تغییر نگرش نسبت به موضوع و حل آن از منظری دیگر است. توجه به صنعتی‌سازی ساختمان و مسکن به عنوان یک ضرورت ملی، همان تغییری است که باید ابتدا در عرصه برنامه‌ریزی به وجود آید تا با اتکای به آن، به شیوه‌های جدیدی که مبتنی بر فناوری‌های نوین ساختمانی است روی آورد. در صورت جهت‌گیری به سوی صنعتی کردن ساختمان‌سازی نه تنها توانایی پاسخگویی به تقاضای فعلی جامعه به وجود می‌آید، بلکه در سرعت ساخت، کیفیت و قیمت تمام شده ساختمان نیز تاثیرات مثبت جدی خواهد گذاشت. صنعتی‌سازی ساختمان از جمله عوامل مهم در افزایش تولید و برقرارکننده تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار است. پای در عرصه صنعتی کردن ساختمان‌سازی گذاشتن مستلزم پیشرفت کردن همپای کلیه صنایع است. در این میان، صنعت ساختمان به عنوان یک صنعت کهن که هر ساله مبالغ هنگفتی از سرمایه‌های ملی در آن هزینه می‌شود و در مقایسه با دیگر صنایع، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای نداشت است، نیازمند توجه ویژه است.
برای صنعتی کردن ساختمان‌سازی در کشور، تحقیق، ارزشیابی و امکان‌سنجی در خصوص بومی‌سازی فناوری‌های نوین ساختمانی مطرح جهانی اولین گام است. به این منظور، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به عنوان بازوی علمی و فنی وزارت مسکن و شهرسازی، تعدادی از سیستم‌های مطرح جهانی تولید صنعتی ساختمان را شناسایی و مشخصات فنی آنها را بررسی کرده است. مشخصات بررسی شده این سیستم‌ها، شامل: ایمنی سازه‌ای و لرزه‌ای، ایمنی در برابر آتش، عملکرد حرارتی، آکوستیک، دوام، مصالح تشکیل دهنده و نقاط قوت و ضعف آنهاست تا ضمن آشنایی و بهره‌برداری دست‌اندرکاران صنعت ساختمان کشور، زمینه‌های رشد و توسعه کاربرد فناوری‌های نوین را در قالبی فنی و منطقی فراهم سازد و بدین طریق در جهت توسعه کیفی و کمی ساخت و ساز در کشور موثر باشد و همچنین مانع استفاده ناآگاهانه از این سیستم‌های جدید در ساخت ساختمان شود که می‌‌تواند مشکلات زیادی از قبیل فقدان ایمنی سازه‌ای و لرزه‌ای یا هدر رفتن مصالح و انرژی یا سلب آسایش ساکنان ایجاد کند.
*تولید انبوه از شاخصه‌های صنعتی شدن ساختمان
یکی از شاخصه‌های صنعتی شدن ساختمان، تولید انبوه محصولاتی است که قبلا به طرق سنتی و با روش‌های دستی تهیه می‌شدند. این محصولات باید دارای ویژگی‌هایی نظیر، استاندارد از نظر کیفیت، تخصص‌گرایی در تولید، توجه به مسائل تولید، فروش و بازار به طور همزمان و به کارگیری روش‌های خودکار و مکانیزه و روند تولید باشد. در این صورت به لحاظ تولید انبوه، قیمت‌ها در مقایسه با تولیدات سنتی پایین‌تر بوده و محصولات دارای کیفیت ثابت و قابل پیش‌بینی هستند. در روش صنعتی، قطعات و اجزای ساختمان تحت نظارت صنعتی در کارخانه تولید و از جنبه‌های مختلف از نظر کیفیت، آزمایش و سپس به محل کارگاه حمل می‌شود. با این روش حجم عملیات ساختمان در محل کارگاه، کاهش یافته و میزان تولید افزایش می‌یابد. در واقع، صنعتی‌سازی ساختمان فرآیندی حساب شده با در نظر گرفتن مولفه‌های مدیریت زمان، هزینه و کیفیت با اعمال استانداردهای مرتبط برای انبوه‌سازی ساختمان است.
*محسن تهرانی‌زاده کارشناس مرکز تحقیقات مسکن
نظرات